advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant d.d. 3 mei 1849Vanaf 1859 gaan de beide broers verder onder de bestaande naam, zonder hun vader. Vanaf het eind van de 19de eeuw doen zonen van S.R. senior en junior hun intrede in het familiebedrijf dat in 1904 wordt omgezet in een NV: NV Handelsmaatschappij van R.S. Stokvis en Zonen. Op het hoogtepunt heeft het bedrijf in Nederland 18 filialen, later Verkoopkantoren genoemd.
Deze handelsmaatschappij importeerde en verkocht tal van technische goederen, uiteenlopend van smeermiddelen tot consumentenproducten als rijwielen en bromfietsen. Voor de afzet en service ontwikkelde Stokvis in de loop van de 20ste eeuw een landelijk net van vestigingen met magazijnen, met daarnaast een aantal regiokantoren. Het bedrijf (met het hoofdkantoor te Rotterdam) zelf telde in de jaren vijftig twintig handelsafdelingen.
(bron: Wikipedia)
In de loop der jaren heeft R.S. Stokvis & Zonen een groot aantal automerken en motorfietsmerken geïmporteerd. Klik hier voor een overzicht!
Advertentie maart 1900Een zeer uitgebreide beschrijving van de firma Stokvis is te vinden op Archieven.nl (klik!)
Advertentie oktober 1907
De stand van R.S. Stokvis op de tentoonstelling in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam in 1908Uit ‘Revue der Sporten’ d.d. 22 januari 1908
“In den catalogus neemt telken jare de Handelmaatschappij van R. S. Stokvis & Zonen (Rotterdam) - een der meest bekende namen in de automobiel- en rijwielindustrie - telken jare een groote plaats in. Wanneer ik hier volledig moest opsommen, wat deze maatschappij op stand 43 exposeert, dan zou dit geheele tentoonstellingsnummer van de „Revue der Sporten" nog niet toereikend zijn; en zeker niet wanneer ik bovendien bij elk artikel, bij elke ketting, pedaal, motorfiets, voorspanwagen, autoband, lantaarn, accumulator, enz. enz., afzonderlijk het nuttige en het degelijke ervan ging bepleiten. Ik heb daar brillen, bandafnemers, autolichters, sleutels, trechters, manometers, riemen, oliedoppen, ampèremeters, kabelklemmen, en zoo oneindig veel meer gezien, dat de firma Stokvis uit Rotterdam maakt tot het groote A-B-C-magazijn voor den automobilist en den wielrijder. Wat op dezen stand niet aanwezig is, heeft niet op het automobilisme betrekking.”
Geëmailleerd reclamebord, circa 1908Bernard van Leer
Een bekende medewerker uit de beginperiode van Stokvis was de latere groot-industrieel Bernard van Leer, de oprichter van Van Leer's Vatenfabriek, een fabriek van verpakkingsmiddelen met het accent op olievaten, die tot wereldconcern uitgroeide. Pas op zijn vierendertigste, in 1917, had hij genoeg geld om, samen met zijn oudste broer Sigismund, een fabriekje te kopen: de N.V Papierwaren en Cartonnagefabriek De Atlas, in de Amsterdamse Lange Leidsedwarsstraat. Het beginkapitaal had hij bij elkaar gekregen door bij zijn baas, Stokvis en Zoon, een aandeel in de winst te bedingen. Stokvis en Zoon handelde in auto's, motoren en machines voor de industrie, en Bernard van Leer was er in zeventien dienstjaren opgeklommen tot onderdirecteur. De firma -en dat had Van Leer waarschijnlijk voorzien- werd dankzij de oorlog van 1914-1918 schatrijk: alle vechtende partijen deden hun inkopen graag in het neutrale Nederland. De ambitieuze onderdirecteur was niet te laf om op zakenreis te gaan, met zijn paspoort als enige bescherming.
Overigens kostte het Bernard van Leer wel enige moeite om dat winstaandeel ook echt uitbetaald te krijgen. De afspraak was gemaakt op een partijtje ter gelegenheid van de geboorte van zoon Oscar, in 1914 (Oscar werd vernoemd naar een van de Stokvis-vennoten). Maar er was een bewijs: een strookje krantenpapier, met daarop een datum en twee handtekeningen.
(bron: Koelewijn, Jannetje en Micheels, Pauline (1993) De oorlog van een geniale grootindustrieel, artikel in Vrij Nederland, 2 januari 1993)
R.S. Stokvis & Zonen vertegenwoordigde ook de Gosport Aircraft & Co. te Londen. Op de ELTA-tentoonstelling (Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling Amsterdam) die van 1 augustus tot 14 september 1919 werd gehouden in Amsterdam-Noord stond deze kleine Gosport water-vliegboot. Foto: ‘Revue der Sporten’ d.d. 27 augustus 1919
Advertentie april 1920
Advertentie juli 1920 voor de Solar rijwiellamp
Nog een merkwaardig importproduct was de enorme roosmolen of Amerikaanse windmotor, die geproduceerd werd door Herkules Metallicus te Dresden. Omstreeks 1925 deed dit type zijn intrede in Nederland.Uit Revue der Sporten d.d. 11 februari 1925:
"Wat de Handel-Mij. Stokvis & Zonen op de R.A.I. exposeert:
„Indians” voorheen en thans - Een nieuw model: de „Indian Prince” 3½ P.K. - Verbeteringen aan „Scout”, „Chief” en „Super-Chief “ 20 % meer snelheid en kracht! - De rijwielafdeeling en wat er te zien is.
„Indian”.... wie dit woord vijftig jaar geleden uitsprak, bedoelde er een rooden krijger mee, een man met een bos veeren op z’n hoofd en een tomahawk in z'n handen. Maar de roode romanheld is van het tooneel verdwenen, en heeft plaats gemaakt voor andere „Indians”, ook rood, ook snel, ook dapper, ook sterk en nooit moe… voor „Indians” op twee wielen, stalen „Indians”, die benzine drinken in plaats van vuurwater, „Indians” die nooit gevaarlijk of trouweloos zijn, maar wel even zwijgzaam als de „Indian” die aan het kampvuur zat, en „Ugh” zei wanneer zijn blanke broeder had gesproken.
De „Indian”-motor houdt evenmin van veel drukte, van overbodig lawaai, hij doet zijn werk geruischloos en kalm, en altijd in de perfectie. De Handelsmaatschappij R. S. Stokvis & Zonen (Rotterdam, Amsterdam, Groningen) importeert in ons land de „Indians”, en, afgenomen van het feit dat wat dit lichaam importeert, goed moet zijn wil het kans hebben onder haar vlag te varen, kan men de deugden der „Indians” afleiden uit het aantal dezer machines dat op den weg loopt, en hooren verkondigen door iederen motorrijder die een „Indian” heeft... en door hen die er graag een zouden hebben!
Deze laatste categorie motorliefhebbers is zeer uitgebreid, het bezitten van een „Indian” toch, is de droom van velen, en het is een droom die gemakkelijk tot werkelijkheid kan worden gemaakt. Want de prijzen van de „Indian” zijn in verhouding tot zijn kwaliteiten zoo billijk gesteld, dat iedereen die verlangt motorrijder te worden haast niet anders kan doen dan een „Indian” nemen. Hij weet dan immers wat hij heeft, de naam Stokvis staat als garantie achter het product, en het zou ons daarom bijzonder verbazen, wanneer wij, zoodra het volle motorseizoen is aangebroken, niet ontelbaar vele roode machines over de wegen zouden zien snellen. Wanneer bezoekers van de R.A.I.- tentoonstelling langs stand 66 wandelen, zullen zij daar ook een nieuw model motor zien dat de „Indian”-fabrieken voor 1925 op de markt hebben gebracht en dat hier door de Handel Mij. R. S. Stokvis & Zonen geëxposeerd wordt.
Het is de „Indian Prince”, een 1-cylinder 3½ P.K. motor, die niet alleen fraai van bouw en uiterlijk is, maar die alle deugden bezit, die de zwaardere „Indians” beroemd hebben gemaakt over heel de wereld. Deze nieuwe machine zal, ook in verband met den zeer schappelijken prijs, bewonderaars en koopers trekken in drommen, en wie de hierbij gaande afbeelding bekijkt van dezen „Indian Prince”, zal het met ons eens zijn dat hier een motor wordt geboden zooals nog zelden of nooit door een groote fabriek is geschied. De „Indians” die in ons land reeds jaren populair zijn, de „Scout”, „Chief” en „Super Chief”, ontbreken natuurlijk ook niet op stand 66.
De „Scout”-1925 wijkt echter in zooverre van al zijn voorgangers af, dat hij nog eenige opmerkelijke verbeteringen heeft ondergaan. De kracht en snelheid van deze machine hebben de constructeurs met niet minder dan 20% weten op te voeren... zonder dat men (en dat is een prestatie) den cylinderinhoud heeft vergroot, en zonder dat men (en dat is voor hen die een „Scout” aanschaffen van nog meer belang!) den prijs heeft willen verhoogen. En bovendien heeft deze „Indian” thans. afneembare cylinderkoppen, waardoor men koolstof in een half uurtje kan verwijderen, zonder losnemen van carburateur, zuigbuis, benzine-toevoerbuis, enz. Welk een groot gemak dat is, zal iedereen die verstand heeft van motoren, U weten uit te leggen.
De „groote broers” van den „Scout”, bekend als „Chief” en „Super Chief”, bezitten dezelfde deugden en gemakken, maar zijn zwaarder van bouw, uitnemend geschikt voor toerisme, toegerust met ballonbanden, waarvoor géén extra prijs berekend wordt. Met de ballon-banden zijn ook de „Princess”-zijspanwagens gemonteerd, waarvan hiernevens een afbeelding: „Indian Chief'-met-zijspan. Bij den „Scout” behoort een iets lichtere, maar even solide, en zeer comfortabele zijspanwagen, de „Millford”, die het naast den „Scout” uitstekend doet.
Behalve deze keurcollectie „Indians” exposeert de firma Stokvis & Zn. op dezen stand ook rijwielen, zooals er reeds duizenden in Holland, dat immers het land van dé fietsen is, op de wegen zijn. In de eerste plaats vestigen wij de aandacht op het „Nedelandsche Kroon”-rijwiel, dat niet alleen opvalt door zijn stevigen indruk, maar ook door het keurige uiterlijk in de verschillende monteeringen en uitrustingen. De prijzen van het rijwiel, dat bij insiders om de constructie van trap as en balhoofd als merkwaardig-solide te boek staat, varieeren van 79 gulden tot 135 gulden, een afbeelding van een „Nederlandsche Kroon”-rijwiel gaat hierbij, en toont den lezer welk een fraai stuk werk dit is. Maar nog andere merken door R. S. Stokvis & Zonen in den handel gebracht, vragen onze aandacht. „Tourist” bijvoorbeeld, ook een rijwiel van Nederlandsch fabrikaat, dat bijzonder hecht is van constructie, en daarom op het platte land Het fraaie rijwiel „Nederlandsche Kroon” zooveel aanhangers heeft. Het heeft een extra-sterke voorvork, met zware, doch volstrekt niet lompe, breede vorkkroon, en een breed uitgebouwd achterframe. Soliditeit in ieder onderdeel kenmerkt „Tourist” en „Nederlandsche Kroon” beiden. Ieder frame wordt vier maal geëmailleerd, de eerste deklaag bestaat uit een roestwerende substantie, waardoor het lakwerk voor onafzienbaren tijd goed blijft.
Naar den wensch der koopers worden deze rijwielen uitgerust met vernikkelde velgen, vrijwiel en stuur met remmen in luxe uitvoering, of in eenvoudiger afwerking, zwart, het z.g. „winter-model”, dat zich bij iedere weersgesteldheid goed houdt.
Voorts exposeert de Handel-Mij. Stokvis en Zonen nog de bekende „Brampton”- en ,,Rover”-rijwielen (dit laatste beroemde merk in prijzen yan 150 gulden tot 190 gulden), en op stand 143 alle denkbare soorten onderdelen voor auto's, motoren, fietsen, enz.”
Stokvis verwierf ook grote belangen in vele industriële ondernemingen, waarvan het in Den Haag gevestigde Van der Heem, met het merk Erres (= R.S. (Stokvis) wel een der bekendste is. Andere Stokvisbedrijven waren EMI, Indola, en ASW van het merk Fasto (= F(rederik) A(ndré) Sto(kvis) (kleinzoon van S.R. junior). Ook fabriceerden Stokvisbedrijven de beroemde Solex en fabriceerden of importeerden ze diverse (brom)fietsmerken, zoals Amstel, RAP en Puch en ook fietsmerk Kroon. Daarmee had Stokvis zich tot een conglomeraat ontwikkeld. Het bedrijf was ook importeur van Austin auto's. Na de overname van Van der Heem door Philips ging Stokvis ook Philipsproducten verkopen.
(bron: wikipedia)
Uit ‘Revue der Sporten’ d.d. 29 maart 1926
“De Handelmij R. S. Stokvis & Zonen heeft dezer dagen weer eens blijk gegeven de kunst te verstaan op de juiste manier belangstelling voor haar fabricaten te wekken, en wel door de uitgave van een jongensboek dat ‘De Knalclub van 3A’ heet, en dat zoo zal inslaan, dat iedere jongen die graag een fiets heeft, een „Nederlandsche Kroon" zal willen hebben, al was het alleen maar omdat de helden van de knalclub eveneens dit merk bereden. Is zulk een boek niet in ieder opzien wat het moet zijn, willen de jongens er niet. mee ‘dwepen’, dan is alle moeite vergeefs en alle gemaakte kosten zijn verlies.
De firma Stokvis heeft werkelijk veine gehad dat D. Hans, de schrijver, in zulk een goeden vorm geweest is, zooals men het onder sportsmen uitdrukt. Want dit boek van de knalclub zal niet alleen inslaan, maar het zal het populairste jongensboek van de laatste jaren blijken. Het is buitengewoon vlot geschreven, spannend en gezellig, geestig en écht. Het is ook zeer goed uitgevoerd, met aardige teekeningen van Menno, doch dit is bijzaak, want het boek is zóó goed, dat het erin zal gaan als koek, hetgeen bij de huidige veeleischendheid van onze lieve jeugd heel wat zeggen wil!
Deze uitgave is een gelukwensch waard: aan R. S. Stokvis en Zonen en aan collega Hans, die nooit een beter boek voor de jeugd heeft geschreven dan dit!”
De stand met accessoires van R S Stokvis & Zonen op de RAI-tentoonstelling van 1928 bron: ‘Sport in Beeld’ d.d. 31 januari 1928
Advertentie juni 1928In Nederland zijn vanaf 1948 tot juli 1967 Solexen gebouwd, later werden ze geïmporteerd vanuit Frankrijk. De motor werd gebouwd bij Van der Heem aan de Maanweg in Den Haag. De framebouw en eind-assemblage vond plaats bij ENAF (Eerste Nederlandse Autorijwiel Fabriek), een dochtermaatschappij van Van der Heem, ook in Den Haag. Stokvis verzorgde de verkoop.
Uit ‘Bedrijfsvervoer’ d.d. januari 1956
"De ‘Autoscope’
De permanente automobieltentoonstelling van R. S. Stokvis & Zonen N.V, te Rotterdam
Overzicht van de permanente automobielshowroom van B. S. Stokvis & Zonen N.V. te Rotterdam, de „Autoscope".Zoals wij reeds in ons vorig nummer terloops vermeldden, heeft R. S. Stokvis & Zonen N.V. te Rotterdam de gelegenheid benut om de grote overdekte binnenplaats van haar kantoorgebouwen, onder leiding van architect J. H. Geistdorfer b.i., die destijds ook de naoorlogse herbouw had geleid, in te richten tot een hypermoderne showroom voor automobielen, welke de naam „Autoscope" kreeg.
Bij de inrichting van de Autoscope streefde de architect er naar -door op luchtige wijze een scheiding in de hoogte aan te brengen- dat de geëxposeerde automobielen niet in de grote ruimte verloren zouden raken.
Deze scheiding wordt gevormd door een aan deze gedachte goed aangepast verwarmings- en verlichtingssysteem, dat bestaat uit twee grote horizontale buizen, die zorgen voor een prettige temperatuur er onder en voor een heldere, omlaag gerichte verlichting.
In contact met deze verlichting zijn twee „zonnestelsels" geprojecteerd, die een ruimtelijke verlichting geven. Zij bestaan uit drie in balans opgehangen staven met aan één zijde gestapelde ronde T.L.-buizen en aan de andere zijde de hiervoor benodigde voorschakelapparaten. Er is hiermede bewust gezocht naar een geheel nieuwe toepassing van ronde T.L.-buizen.
De vloer bestaat uit Italiaanse kwartsiet in vakken gelegd en daarna geolied, zodat gemorste olie hier niet indringt.
Het lange balkon aan één zijde vormt de verbinding met de toonzalen van de technische afdeling en ook met de toonzaal van de motorrijwielen en automateriaal.
Als pièce de résistance voor de Autoscope is de zeer opvallende constructie ontworpen van de zwevende luifel boven de zitgelegenheid. Deze luifel met maximale afmetingen van 5 meter bij 5 meter is zelfdragend en gemaakt van één staalplaat van 3 mm dikte.
De berekening is een zeer moeilijke opgave voor de constructeurs geweest, er kunnen zich nl. allerlei effecten voordoen, zoals plooiing, knik etc. Er is daarom eerst een proefmodel gemaakt op schaal l : 5, die met zandzakken op de meest verschillende wijzen is belast om hiermede de uitkomsten van de berekeningen te testen. Zonder enige wijziging is toen het definitieve model gemaakt.
In de luifel zijn heaters geplaatst, de hier voorverwarmde lucht wordt door kleine verstelbare en draaibare Punkah-louvres naar het zitje geblazen, zodat daar een iets hogere temperatuur dan elders in de „Autoscope" ontstaat. Het zeer goed bijpassende meubilair is van Bertoia en de glastafel van Prof. Gio Ponti.
DE KANTOREN
Ook bij de inrichting van de aangrenzende kantoren van de afdeling automobielen zijn de modernste inzichten verwerkt. Tegen geluidshinder van de drukke Westzeedijk zijn dubbele ramen aangebracht met een zeer geringe tussenventilatie tegen condensvorming. De binnenramen zijn met rubbersponningen luchtdicht afgesloten, alleen om schoon te maken kunnen zij opengemaakt worden.
Een ingenieus systeem zorgt voor mechanische ventilatie. De capaciteit van de luchtverversing bedraagt 20.000 m3 per uur!
De bestaande betonplafonds zijn bekleed met Celotex, zodat volkomen stille werkruimten verkregen zijn. Tussen de plafonds is de omroepinstallatie weggewerkt. De verlichting geschiedt door T.L. in koven in de plafonds.
Het systeem van verplaatsbare stalen glaswanden, dat bij de herbouw van het gebouw in 1949 ingevoerd werd, is ook toegepast bij de inrichting van deze nieuwe kantoren. De linoleumvloeren zijn in vakken en banen gelegd, waardoor vernieuwing van beschadigde stukken eenvoudig blijft.
DE HAL
De kantoren met vergaderkamers zijn gegroepeerd om een hal waarop een bestaande lichthof uitkomt, waar dankbaar gebruik van gemaakt is. De ruimtelijke werking is hier zeer aantrekkelijk.
De omlijsting van de waterpartij is van Italiaans travertin met diabas, de vloer weer van Italiaans kwarsiet, ten dele in tapijtvorm onder de vier zitjes gelegd. Deze vorm heeft de bedoeling, dat bezoekers meer van de looppaden gebruik maken.
De bronzen gestyleerde vis in de fontein is vervaardigd door de bekende Rotterdamse beeldhouwer Cor van Kralingen, die ook de grote fontein op het Hofplein ontwierp en maakte."
Ontvangsthal van de kantoren der afdeling automobielen van R. S. Stokvis & Zonen N.V. te Rotterdam, met in het midden de vijver met fontein en een echte karper.AUSTIN
In 1938 werd begonnen met de import van Austin personenauto's. Deze activiteit duurde tot begin 1970, daarna werd de import overgenomen door British Leyland Nederland C.V. in Gouda. Hierin had R.S. Stokvis & Zonen als beherend vennoot 40% van de aandelen. Deze aandelen werden in februari 1973 overgenomen door British Leyland International. Zowel dhr. D. Wolters (hoofd van de afdeling Vervoer Benelux) en Drs. J. P. J. De Kleermaeker (economisch adviseur van de hoofdgroep Handel bij Stokvis & Zonen) werden benoemd in de directie van British Leyland Nederland.
Artikel in De Telegraaf d.d. 13 juni 1968:
“Op het industrieterrein Turnhoofd in Roosendaal heeft Austin-importeur Stokvis en Zonen een afleveringscentrum ter grootte van 45.000 vierkante meter verkregen, van waaruit de Austins voortaan over de gehele Benelux worden gedirigeerd. Het parkeer(opslag)terrein heeft alleen al een oppervlakte van 25.000 vierkante meter en een capaciteit voor 1500 wagens. In de afleveringshal (7.200 vierkante meter) kunnen 120 wagens per dag worden ontvet, gewassen en geïnspecteerd. Er komen 60 mensen te werken. De wagens zijn ten dele afkomstig uit de BMC-assemblagefabriek in het Belgische stadje Seneffe, ten dele uit Engeland.”
Het Algemeen Handelsblad weet nog te melden:
“De keuze viel op de "droge grond" van Roosendaal (in tegenstelling tot de "natte grond" in Rotterdam, waar Stokvis is gevestigd) wegens de gunstige centrale ligging, maar ook ... omdat Stokvis ervoor klaar wil zijn bij de op gang zijnde reorganisatie in de Britse auto-industrie, een groot aantal auto's in de populaire klasse in de Benelux te kunnen omzetten.”
In juni 1958 begon R.S. Stokvis en Zonen met de assemblage van Austin vrachtwagens (klik!) aan de Vierhavenstraat in Rotteram. Vanaf begin 1959 werden ook Austin personenwagens geassembleerd bij Molenaar in Amersfoort (klik!).
In 1972 kwam Stokvis in handen van Ogem, dat echter failliet ging. Vervolgens ging het over naar Pakistaanse beleggers en werd daarna nog herhaaldelijk verkocht.
(bron: Wikipedia)
In 1994 werd Stokvis overgenomen door Koninklijke Borsumij Wehry N.V., een handelsmaatschappij die zich had ontwikkeld tot een nog diverser conglomeraat. Deze verkocht Stokvis, dat nog 900 medewerkers had, aan de fietsenfabrikant Union, dat 225 medewerkers telde, om vervolgens een meerderheidsbelang in Union te nemen. Borsumij is in 1995 weer overgenomen door handelshuis Hagemeyer. Hagemeyer voegde Stokvis samen met Amsterdamse Rijtuig Maatschappij (A.R.M.) tot A.R.M.-Stokvis, dat in 2000 door Kroymans werd overgenomen. ARM-Stokvis beperkte zich voornamelijk tot de autobranche, zoals het importeren en leasen van auto's. Ook Kroymans is uitsluitend in deze branche actief. In april 2009 is het Kroymans concern met de meeste van de werkmaatschappijen failliet gegaan. In 2013 heeft Matra Trading de rechten gekocht voor het fietsenmerk Stokvis.
(bron: Wikipedia)
In de loop der jaren heeft R.S. Stokvis & Zonen een groot aantal automerken en motorfietsmerken geïmporteerd. Klik hier voor een overzicht!